Agorafobi

Agorafobi Nedir?

Agorafobi, insanların kendilerini stresli hissetmelerine neden olabilecek yerlerden ve durumlardan kaçınmasına neden olan bir tür endişe bozukluğudur.

Agorafobili insanlar kendilerini stresli bir durumda bulduklarında genellikle hızlı kalp atışı ve bulantı gibi panik atak belirtileri gösterirler. Ayrıca, bu belirtileri kaygı yaşadıkları ortama girmeden önce de yaşayabilirler. Bazı durumlarda, durum o kadar şiddetli olabilir ki bankaya veya markete gitmek gibi günlük aktivitelerden kaçınabilirler ve günün çoğunu evlerinde geçirirler. Agorafobili insanlar genellikle korkularının mantıksız olduğunu fark eder ancak bunu kontrol edemezler. Bu durum kişisel ilişkileri ve iş ya da okul performansını etkileyebilir.

Agorafobiden şüpheleniyorsanız, mümkün olan en kısa sürede tedavi almak önemlidir. Tedavi semptomları yönetmenize ve yaşam kalitenizi artırmanıza yardımcı olabilir. Durumun ciddiyetine bağlı olarak tedavi terapi, ilaç veya yaşam tarzı değişikliklerini içerebilir.

---

Agorafobi Belirtileri Nelerdir?

Agorafobili kişiler, uzun süre evlerinden ayrı kalmaktan, sosyal ortamlarda bulunmaktan, halka açık yerlerde kontrol kaybetmekten veya kaçmanın zor olduğu yerlerde bulunmaktan kaygı duyabilirler.

Agorafobi genellikle panik ataklarla ortaya çıkar. Panik atak, anksiyete bozuklukları olan kişilerde görülen bir dizi fiziksel semptomdur. Bu semptomlar şunlardır:

• Göğüs ağrısı
• Hızlı kalp atışı
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Titreme
• Terleme
• Sıcak basması
• Mide bulantısı
• İshal
• Uyuşma
• Karıncalanma hissi

Agorafobinin nedenleri kesin olarak bilinmemektedir, ancak risk faktörleri arasında şunlar yer alır:

• Depresyon
• Klostrofobi veya sosyal fobi gibi diğer fobiler
• Genel anksiyete bozukluğu veya obsesif kompulsif bozukluk
• Fiziksel veya cinsel istismar öyküsü
• Madde bağımlılığı
• Ailede agorafobi öyküsü

Agorafobi kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Genellikle genç yetişkinlikte başlar (ortalama başlangıç yaşı 20 civarındadır) ancak her yaşta ortaya çıkabilir.

---

Agorafobi Nasıl Teşhis Edilir?

Agorafobi, semptom ve bulgulara göre teşhis edilir. Doktor, belirtilerinizin ne zaman başladığını, ne sıklıkla görüldüğünü ve aile geçmişinizi sorgular. Fiziksel nedenleri ekarte etmek için kan testleri de yapılabilir.

Teşhis için belirtilerin Amerikan Psikiyatri Birliği'nin DSM kriterlerine uyması gerekir. Bir kişiye agorafobi teşhisi konabilmesi için aşağıdaki ortamlardan en az ikisinde yoğun korku veya endişe duyması gerekir:

• Toplu taşıma araçları (örneğin otobüs, tren)
• Açık alanlar (örneğin pazar yeri, otopark)
• Kapalı alanlar (örneğin mağaza, sinema, toplantı odası)
• Dar alanlar (örneğin araba, asansör)
• Kalabalıklar veya sırada beklemek
• Evin dışında tek başına olmak

---

Agorafobi Nasıl Tedavi Edilir?

Agorafobi tedavisinde genellikle birden fazla yöntem birlikte kullanılır.

Psikoterapi

Terapist ve danışan arasındaki ilişkiyi içeren bir tedavi yöntemidir. Genellikle ilaçlarla desteklenir. Kişinin duygusal ve davranışsal sorunlarını anlamasına yardımcı olur.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

Agorafobi tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemdir. BDT, kişinin çarpık düşüncelerini fark etmesini ve bunları sağlıklı düşüncelerle değiştirmesini sağlar. Ayrıca, maruz kalma terapisiyle kişi korktuğu durumlara yavaşça alıştırılır.

EMDR Terapisi

Özellikle travma temelli fobilerde etkilidir. Kişinin travmatik anılara duyarsızlaşmasını sağlayarak korku tepkisini azaltır.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Yaşam tarzı değişiklikleri agorafobiyi doğrudan tedavi etmez ancak semptomları hafifletir:

• Düzenli egzersiz yapmak
• Sağlıklı beslenmek
• Meditasyon ve derin nefes egzersizleri uygulamak

Sonuç

Agorafobi tamamen önlenemeyebilir, ancak erken tedavi çok etkilidir. Erken müdahale, iyileşme sürecini hızlandırır. Terapi semptomları azaltabilir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir.